Izolacja fundamentów budynków to niezwykle istotna kwestia, w przypadku której bardzo ważne jest aby była wykonana poprawnie. Źle wykonana izolacja powoduje przesiąkanie wody z gruntu do wyższych partii budynku, a co za tym idzie może przyczyniać się do występowania różnego rodzaju korozji prowadzących do niszczenia elementów konstrukcyjnych i elementów wykończenia. Prawidłowo wykonana izolacja zabezpiecza wyższe partie przed wilgocią i potencjalnymi uszkodzeniami.
Izolację pionową fundamentów wykonuje się na zewnętrznych powierzchniach ich zewnętrznych ścian. Zabezpiecza ona przed przesiąkaniem bocznym wody do fundamentów. Izolacja taka wykonana wykonywana jest od stóp fundamentowych, a na górze, sięga do linii rozbryzgów wody deszczowej (przynajmniej 30 cm). Materiał używany do izolacji pionowej, jak i sama technika jej wykonywania może się różnić w zależności od głębokości, oraz od właściwości otaczającego gruntu – głównie ilości obecnej w podłożu wody.
Izolacja pozioma chroni fundamenty i cały budynek przed przesiąkaniem wilgoci z gruntu od dołu. Izolacja pozioma fundamentów wykonywana jest dwukrotnie. Pierwsza warstwa izolacyjna kładziona jest już na ławach fundamentowych. Druga warstwa umiejscawiana jest pod stropem piwnicy. W niektórych sytuacjach (na przykład w przypadku bardzo niskich piwnic) może być konieczne zastosowanie dodatkowej warstwy.
Izolacja pionowa i metoda jej wykonania powinna być przede wszystkim dostosowana do warunków glebowych i obecnością wody w gruncie na jakim realizowana jest budowa. Przed przystąpieniem do wykonywania izolacji należy wykonać analizę poziomu wody gruntowej wraz z prognozą jej wahań w ciągu roku. Najlepsze efekty daje tu przeprowadzenia analizy kilkukrotnie – w różnych porach roku. Istotne jest tu również ustalenie rodzaju gleby, a przede wszystkim jej spoistości – będzie to miało istotny wpływ na ilość wody, czy wilgoci znajdujący się w gruncie.
Zarówno same fundamenty, jak i ich izolację należy wykonywać w momencie, kiedy wykop jest całkowicie suchy. Jeżeli głębokość planowanych fundamentów jest większa niż głębokość na jakiej znajduje się lustro wody gruntowej, należy na czas wykonywania prac bezwzględnie wykonać odpowiedni drenaż terenu, lub też odwodnić go przy użyciu studni depresyjnych.
Samą izolację wykonywać można poziomami, używając różnej warstwy pokrycia w zależności od poziomu wody gruntowej – im głębiej, tym nacisk wody gruntowej na ściany fundamentów jest większy. Izolacja powinna być ściśle połączona z izolacją poziomą: przykrywającą ławy fundamentowe u dołu, oraz z górną warstwą izolacji poziomej. Izolacja pozioma powinna być zabezpieczona – na przykład styropianem i folią kubełkową, a zasypywanie wykopu powinno przebiegać warstwami i z zachowaniem ostrożności, tak aby nie zniszczyć warstwy izolacyjnej.
Pierwszą warstwę izolacji poziomej wykonuje się na ławach fundamentowych. Wyższa warstwa wykonywana jest tuż pod poziomem stropu piwnicy. W przypadku, kiedy strop piwnicy położony jest bardzo nisko należy wykonać dodatkową warstwę izolacji ponad nim – przynajmniej trzydzieści centymetrów nad poziomem gruntu.
Obie warstwy izolacji poziomej powinny być ściśle połączone z izolacją pionową fundamentów.
Zobacz również: Izolacja przeciwwodna – jak dobrać jej odpowiedni typ?
Materiały izolacyjne najczęściej używane w izolacjach fundamentów to: materiały mineralne, materiały bitumiczne,oraz materiały rolowe. Popularne są również domieszki uszczelniające, dzięki którym można uzyskać wodoodporną zaprawę, oraz beton. Możliwe jest wykonanie w ten sposób wodoodpornych cynków.
W przypadku izolacji poziomych – najczęściej używa się materiałów rolowych. Ich wadą jest jednak niski współczynnik tarcia, co może prowadzić do odkształcenia ścian fundamentowych w czasie zasypywania wykopów. Coraz częściej tego rodzaju izolacje wykonuje się z materiałów mineralnych. Ich główną zaletą jest łatwość wykonania izolacji i możliwość wykonania jej na nierównym podłożu.
W przypadku izolacji pionowych używa się różnego rodzaju materiałów, jak na przykład wielowarstwowe materiały rolowe, masy bitumiczne, czy wodoodporne tynki uzyskane przy użyciu domieszek uszczelniających. Ostateczny wybór powinien być uzależniony od warunków wodnych terenu, na jakim powstaje budynek.